پایگاه خبری تحلیلی پویانیوز پایگاه خبری تحلیلی پویانیوز
دکتر کریمی متخصص داخلی: فشارخون عامل اصلی مرگ‌ومیر در جهان
بیماری فشارخون در بیشتر مواقع علامت ندارد و قاتل خاموش نامیده می‌شود. حدود یک‌پنجم از افراد کشور ما مبتلابه پرفشاری خون هستند با افزایش میانگین سنی در ایران شروع بیماری‌های غیر واگیردار مانند پرفشاری خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان‌ها روبه افزایش است. و بروز این بیماری‌ها نیز ارتباط مستقیمی با مصرف زیاد نمک دارد. در همین زمینه گفت‌وگویی با دکتر نسیم کریمی متخصص داخلی انجام دادیم که در ادامه می‌خوانیم.
*به‌عنوان اولین سؤال از مصرف بیش‌ازحد نمک بگویید؟
نمک اصلی‌ترین عامل افزایش فشارخون است. کاهش مصرف نمک، مقرون‌به‌صرفه نرین راه‌حل کاهش فشارخون است. مصرف زیاد نمک خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزاش می‌دهد مصرف نمک در ایران بیش از دو برابر میزان مجاز است. مصرف زیاد نمک خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد. در کشور ما مواد غذایی شور پرنمک زیاد خورده می‌شود.
* گفته می‌شود فشارخون اصلی‌ترین عامل مرگ‌ومیر در جهان است نظر شما در این رابطه چیست؟
بیماری فشارخون در بیشتر مواقع علامت ندارد و قاتل خاموش نامیده می‌شود. حدود یک‌پنجم از افراد کشور ما مبتلابه پرفشاری خون هستند با افزایش میانگین سنی در ایران شروع بیماری‌های غیر واگیردار مانند پرفشاری خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان‌ها روبه افزایش است. و بروز این بیماری‌ها نیز ارتباط مستقیمی با مصرف زیاد نمک دارد. فشارخون اصلی‌ترین عامل مرگ‌ومیر در جهان است.
*استفاده زیاد از نمک چه خطرانی را در پی دارد؟
میزان مجاز نمک مصرفی، کمتر از ۵ گرم (کمتر از یک قاشق مرباخوری) در روز در افراد کمتر از ۵۰ سال است.
افراد بالای ۵۰ سال و بیماران قلبی و مبتلابه فشارخون بالا باید کمتر از ۳ گرم در روز نمک مصرف کنند. تا حد امکان نمک مصرفی خود را کاهش دهید و البته نمک مصرفی شما باید از نوع تصفیه‌شده یددار باشد. نمک تصفیه‌شده یددار هم به همان اندازه سایر نمک‌ها موجب افزایش فشارخون می‌شود. بیماری فشارخون می‌تواند از کودکی شروع شود. بیماری‌های غیر واگیردار، ازجمله بیماری پرفشاری خون، قابل‌پیشگیری بوده و کمترین اقدام در این زمینه، کاهش مصرف نمک است.
پرفشاری خون مهم‌ترین عامل بروز بیماری‌های قلبی عروقی در جامعه ما است. خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی در افراد مبتلابه پرفشاری خون ۳/۳ برابر افراد با فشارخون طبیعی است.
کاهش مصرف نمک در حد ۵ گرم در روز (حد مجاز مصرف) خطر بیماری‌های قلبی را ۱۸ درصد و خطر سکته مغزی را ۲۴ در صد کاهش می‌دهد.
*شما به‌عنوان یک متخصص برای کاهش فشارخون چه راهکاری را پیشنهاد می‌دهید؟
سر سفره به غذا نمک نریزید و نمکدان را از سر سفره و میز غذایتان حذف کنید. به‌جای تنقلات شور به فرزندانتان میوه و آجیل خام دهید. درصورتی‌که فشارخون بالا دارید نمک دریافتی خود را با نظر پزشک یا متخصص تغذیه بسیار محدود کنید. اگر سن شما بالای ۵۰ سال است و با مشکل فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی مواجه هستید نمک مصرفی خود را به کمتر از ۳ گرم در روز (نصف قاشق مرباخوری) کاهش دهید.
*مصرف زیاد نمک چه مشکلاتی به همراه دارد؟ و برای پیشگیری از آن چکاری باید انجام داد ؟
پوکی استخوان یکی از مشکلات شایع سلامت در کشور ما است. بر اساس مطالعات انجام‌شده سالیانه ۴۷۲ نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر افراد بالای ۵۰ سال در کشور (۵۱ هزار مورد) به علت پوکی استخوان دچار شکستگی استخوان لگن می‌شوند. با توجه به تعداد شکستگی‌های استخوان ران ناشی پوکی استخوان سالانه حداقل ۳۳ میلیارد ریال فقط هزینه ناشی از شکستگی گردن استخوان ران به کشور تحمیل می‌شود. برای پیشگیری از پوکی استخوان مصرف نمک خود را کاهش دهید. مطالعات انجام‌شده نشان داده است که مصرف غذاهای کم‌نمک در دختران در سنین بلوغ خطر ابتلا به پوکی استخوان در سنین میان‌سالی را کاهش می‌دهد. مصرف کم شیر و لبنیات و مصرف زیاد نمک دو عامل مهم در بروز پوکی استخوان هستند. حتی اگر نمک به غذای خود اضافه نکنید غذای شما حاوی مقدار قابل‌توجهی سدیم (ماده مؤثر نمک) است.۵۴ درصد (بیش از نیمی) از نمک مصرفی خانوارهای ایرانی به هنگام طبخ با صرف غذا در منزل به آن اضافه می‌شود. برای اینکه ذائقه کودکان را به غذای کم‌نمک یا بی‌نمک عادت دهیم به غذای کودک نمک اضافه نکنید. از غذاهای بی‌نمک یا کم‌نمک که برای کودک درست می‌کنید هرگز نچشید تا ذائقه خود را در طعم غذای کودک دخالت ندهید. مصرف نمک زیاد موجب بروز بیماری‌های خطرناکی مانند بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، چاقی، سرطان معده، پوکی استخوان، سنگ کلیه، مشکلات کبدی و آسم می‌شود. کاهش مصرف نمک در حد میزان‌های مجاز (کمتر از ۵ گرم در زور) ۵/۲ میلیون مرگ‌ومیر در سال در کل دنیا را کاهش می‌دهد. میزان نمک مجاز برای افراد مبتلابه بیماری‌های مختلف، ازجمله پرفشاری خون، مشکلات کلیوی و…کمتر از ۳ گرم در روز است.
* آیا مصرف نمک ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد؟
مطالعات متعددی نشان داده است که غذاهای نمک‌سود شده یکی از علل ابتلا به سرطان معده است.
بر اساس توصیه سازمان جهانی بهداشت اگر در ۱۰۰ گرم یک محصول غذایی بیشتر از ۵/۱ گرم نمک وجود داشته باشد. پرنمک و اگر این مقدار کمتر از ۳/۰ گرم باشد کم‌نمک تعریف می‌شود. اگر به‌تدریج مقدار نمک افزوده‌شده به غذا را کاهش دهید ظرف چند هفته ذائقه شما به غذای کم‌نمک عادت می‌کند. مصرف گوشت‌های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس که حاوی نمک زیادی است به حداقل برسانید. غذاهای کنسروی حاوی نمک زیادی هستند، مصرف آن‌ها را کاهش دهید و در صورت مصرف، از انواع کم‌نمک آن‌ها استفاده کنید. برای طعم دادن به غذا به‌جای نمک از چاشنی‌های دیگر مثل سبزی‌های معطر و آب‌لیمو استفاده کنید. به برچسب تغذیه‌ای محصولات غذایی ازنظر میزان نمک (سدیم) توجه کنید. اگر در برچسب تغذیه‌ای محصول غذایی میزان سدیم ذکرشده است آن را ضرب‌در ۵/۲ کنید مقدار نمک محصول به دست می‌آید.
چه غذاهای دارای مقدار زیادی نمک هستند؟
از منابع مهم نمک، تنقلات شور مانند چیپس، پفک، انواع ساندویچ‌ها و غذاهای آماده، سس کچاپ، بیسکوییت، غذاهای بسته‌بندی‌شده و کنسروی است.
مصرف غذاهای تهیه‌شده در منزل و تنقلات سالم (میوه، آجیل خام و بدون نمک، ساندویچ‌های تهیه‌شده در منزل) در مدارس و مهدکودک‌ها جایگزین مناسبی برای غذاهای آماده هستند. بجای نمک، از چاشنی‌های جایگزین مانند آب‌لیمو، آب‌نارنج و آب‌غوره کم‌نمک و سبزی‌های معطر استفاده کنید. ازآنجاکه نان مهم‌ترین غذای مصرفی مردم ایران است درصد قابل‌توجهی از نمک دریافتی مردم کشور ما از نان است. طبق تحقیقات انجام‌شده، پنیر یکی از منابع اصلی دریافت نمک ایرانیان است. پنیرهای فله‌ای نسبت به پنیرهای بسته‌بندی‌شده نمک بیشتری دارند. درمان‌های غیر دارویی مانند تغذیه سالم و ورزش مناسب، نقش بسیار مؤثری در کنترل پرفشاری خون‌دارند. غذاها را به‌صورت کم‌نمک تهیه کنید. پنیر کم‌نمک مصرف کنید. نان‌های کم‌نمک مصرف کنید مصرف غذاهای کنسروی را محدود کنید.
